Eugene Gendlin overleden

Op 1 mei jl. is Eugene Gendlin, de grondlegger van Focusing, overleden in zijn woonplaats Spring Valley (NY). Met Focusing heeft hij een zelfhulpmethode ontwikkeld die het mogelijk maakt om stapsgewijs weer in contact te komen met onze eigen innerlijke processen. Voor zijn baanbrekend werk in filosofie en psychologie heeft hij vele onderscheidingen gekregen. Hieronder een persoonlijke herinnering van de Nederlandse collega’s aan Eugene.

 

Gene Gendlin overleden

Een herinnering aan Eugene Gendlin door Aaffien de Vries

Op 1 mei is Eugene Gendlin overleden in zijn woonplaats SpringValley (NY). Hij is 90 jaar geworden.

Gendlins’ werk als grondlegger van Focusing

Gendlin is de grondleger van de ‘filosofie van het Impliciete’ en de praktijk van ‘Focusing’. Voor zijn baanbrekend werk in zowel de filosofie als de psychologie heeft hij vele onderscheidingen gekregen. Met de praktijk van Focusing heeft hij een brug gemaakt tussen theorie en de praktijk van alledag. Focusing is de zelfhulpmethode waarmee iedereen terug in contact kan komen met het innerlijke proces dat we allemaal zijn. Het proces dat zich op een natuurlijke wijze in de richting wil bewegen van een ‘goed en vervullend leven’ maar dat op vele manieren geblokkeerd kan zijn geraakt. Focusing maakt emotionele heling en groei mogelijk, niet alleen in individuen maar ook binnen relaties en in leefgemeenschappen. Het focusproces is een acultureel proces en maakt interculturele uitwisseling mogelijk en vruchtbaar. Het biedt daarmee zicht op een hoopvolle toekomst voor mens en wereld.  Lees verder…

 

Happy Not Only

Een herinnering aan de samenwerking met Eugene Gendlin door Frans Sandbergen.

Het was eergisteren 40 dagen geleden dat Eugene Gendlin op 90-jarige leeftijd is overleden in zijn werk-woonplaats Spring Valley (New Jersey, USA). Hij is een inspirator van veel mensen over de hele wereld. Zelf mocht ik de afgelopen twaalf jaar met hem werken en studeren als zijn student, collega en soms zelfs als zijn professor. Daarover later iets meer.

Een eerste kennismaking

Ik heb Gene eerst leren kennen als de grondlegger van focusing, de even geavanceerde als eenvoudige luistertechniek en -houding die van grote invloed is op tal van mensgerichte werkvelden over de hele wereld. Naast focusing (focussen) heeft hij veel en groot werk verricht op het terrein van filosofie, psychologie (met name psychotherapie) en taalwetenschap. Zijn bijdragen aan de verrijking van onze wereld worden gekenmerkt door een grote helderheid en vrijgevigheid – hij was wars van exclusiviteit en deelde ruimhartig in alle ontdekkingen die hij deed in zijn leven en werk. Hij verbond daarmee de wereld van de mensen met die van de wetenschap en vice versa.  Lees verder…

Happy Not Only


Een herinnering aan de samenwerking met Eugene Gendlin door Frans Sandbergen

Vergis je niet – waar je lacht ben je serieuzer dan waar ook. Waar je ‘alleen maar’ serieus bent, werk je met slechts één of enkele dimensies van je vermogen

Het was eergisteren 40 dagen geleden dat Eugene Gendlin op 90-jarige leeftijd is overleden in zijn werk-woonplaats Spring Valley (New Jersey, USA). Hij is een inspirator van veel mensen over de hele wereld. Zelf mocht ik de afgelopen twaalf jaar met hem werken en studeren als zijn student, collega en soms zelfs als zijn professor. Daarover later iets meer.

Een eerste kennismaking

Ik heb Gene eerst (door uitgebreide studies bij René Maas) leren kennen als de grondlegger van focusing, de even geavanceerde als eenvoudige luistertechniek en -houding die van grote invloed is op tal van mensgerichte werkvelden over de hele wereld. Naast focusing (focussen) heeft hij veel en groot werk verricht op het terrein van filosofie, psychologie (met name psychotherapie) en taalwetenschap. Zijn bijdragen aan de verrijking van onze wereld worden gekenmerkt door een grote helderheid en vrijgevigheid – hij was wars van exclusiviteit en deelde ruimhartig in alle ontdekkingen die hij deed in zijn leven en werk. Hij verbond daarmee de wereld van de mensen met die van de wetenschap en vice versa.

Achtergrond van de studie

Diezelfde houding heb ik ontmoet in mijn samenwerking met hem. Dat begon al met mijn ‘aanzoek’ aan hem om mijn professor te zijn in een studie die ik net had bedacht. Hij zei meteen ‘ja’ tegen een voorstel waarvan ik zelf op dat moment nog niet eens goed wist wat de gevolgen zouden zijn; noch hoe de studie zou moeten verlopen. Ik wist alleen dat het ‘moest’ gebeuren. Iets later zou ik die ervaring aanduiden met het opmerkelijke woordpaar ‘Het Wil’; het werd de titel van het ogenschijnlijk kleine boek dat ik niet voor niets aan Gene heb opgedragen.

Reisgids voor een voorheen fictieve stad

Ik richtte mijn studieverzoek aan hem nadat op smakelijke wijze duidelijk was geworden dat het verhaal dat mijn grote vriend en coauteur Maarten Lorenz en ik waren begonnen te schrijven compleet uit de hand aan het lopen was. We dachten te schrijven aan een onschuldig reisgidsje over een midden-Italiaans stadje waarvan wij sterk het gevoel hadden dat het niet bestond. Of… toch? Toen al snel bleek dat allerlei mensen de serieuze intentie ontwikkelden om ook daadwerkelijk naar Marfrano di Pietro Ventosa af te reizen (sommigen konden bijna niet wachten), werden wij wakker voor het hoogst serieuze in dit hilarische fenomeen.

Serieus in lichtheid

Inmiddels typeerden Maarten en ik onszelf naar ons ambt als informeel co-burgemeesters van een aanvankelijk fictief midden-Italiaans stadje want dat was precies wat het bleek te zijn. Mijn vraag aan Gene luidde dan ook: kun je mij helpen om de geheimen te ontsluieren waar wij toegang toe blijken te hebben? Het belang wees de weg naar de centrale vraagstelling: hoe kunnen wij anderen helpen om ook de beschikking te krijgen over het vermogen hun eigen bronnen van plezier te ontsluiten – opdat zij de ‘officiële wereld’ (de zogenaamde realiteit) verrijken met vondsten, invalshoeken en benaderingen die iets wezenlijks toevoegen, juist door nu ’ns niet zwaar aan iets te tillen?

Thinking at the Edge

Wat volgde was een samenwerking van 12 jaar die inderdaad veel teweegbracht op het gebied van het ontsluiten van deze al dan niet vergeten bronnen van (creatie-)plezier. Werkend volgens de principes van Gene’s benadering Thinking at the Edge (TAE) kwam er veel nieuwe taal vrij, kwamen termen tot bestaan, kwamen verborgen principes en verbanden aan het licht. Sindsdien is er veel beschikbaar gekomen en werkt de UMPV Press (dit is inderdaad de uitgeverij van de Università di Marfrano di Pietro Ventosa) zelfs aan een te publiceren Theorie M – ‘een theorie omtrent komen waar je bent ‘. We houden ons hart vast.

Volg de Lachende Gedachte

Eugene Gendlin toonde zich in de studie, die evengoed als samenwerking kan worden getypeerd, als een vaardige prof. Hoewel het mij onbekend is of hij wezenlijk anders te werk ging dan in zijn jaren als professor aan de Universiteit van Chicago, hoop ik dat toch niet voor zijn toenmalige studenten. In ons samenzijn schakelde hij voortdurend heen en weer tussen zelf student zijn en dan weer docent/professor. Het werd mij al snel duidelijk dat de ontdekkingen die Maarten en ik deden in dit wondere gebied ook zijn fascinatie begonnen te krijgen. Er werd (dus) gewerkt in een hoog-aandachtige mix van volle aandacht, ervaringsonderzoek, almaar groeiende heldere denkkracht en… veel lachvermogen. We praktiseerden daarmee de principes die professor Cognetto (UMPV) ons leert: Vergis je niet – waar je lacht ben je serieuzer dan waar ook. Waar je ‘alleen maar’ serieus bent, werk je met slechts één of enkele dimensies van je vermogen. Eén van zijn proefschriften is toepasselijk genoeg getiteld Volg de Lachende Gedachte.

De Marfrese invalshoek werkt door

Op tal van momenten werd mij duidelijk dat Gene de ook gezamenlijk ontdekte principes toepaste in zijn professionele en persoonlijke leven. Zo vertelde hij mij menigmaal hoe hij een door mij ontdekt en gezamenlijk verhelderd thema of concept had gebruikt in het werken met cliënten. Hij toonde daarmee hoe serieus hij ons (semi-)wetenschappelijk veldwerk nam, en deelde op momenten ook hoe hij de Marfranese invalshoek meebracht en waardeerde in zijn leven buiten het werk. Het leverde hem een onomwonden waardering op van deze andere, ‘lichte’ manier van benaderen, en bleek ook hem te kunnen tonen hoe bepaalde ‘zware’ onderwerpen op een geheel andere wijze benaderd kunnen worden. Onze laatste gesprekken waren hier wellicht een ultiem voorbeeld van.

Afscheid op weg naar de volgende wereld

In februari van dit jaar heb ik mijn ‘gevoeld weten’ (een echte focusing-term) gevolgd en ben afgereisd naar New York om Gene weer te ontmoeten. Hoewel hij uiterst broos was en er ook zo uitzag en daarbij verward kon zijn, heb ik hem twee keer kunnen spreken. Tot mijn grote vreugde en ontroering bleken het ontmoetingen van een indrukwekkende helderheid te worden. Hoewel hij zich op dat moment niet meer kon herinneren waar we al die jaren aan hadden gewerkt, kwam het in ons gesprek allemaal terug. En wel in een toepassing.

They should not mean only this

Opnieuw wilde hij het fijne weten van dat ene stadje en nu in relatie tot de grote vraag die hem bezig hield omtrent wat hij noemde the next world. Door zijn vraagstelling en ons gesprek ontdekte hij opnieuw dat het leven werkelijk ‘klopt’ als de dingen, activiteiten en de mensen niet slechts één ding betekenen; they should not mean only this. Het ‘open’ kunnen blijven kijken en denken, het bevaarbaar houden van de dingen en mensen… daar is de rijkdom te vinden. Daardoor voorkomen we dat we een machine worden in denken en in doen.

Happy Not Only

De dank die hij mij gaf omtrent deze ontdekking was ontroerend. Ook omdat ik op mijn beurt dezelfde dank geheel en al bij hem kon neerleggen, hem herinnerend aan het feit dat precies dit principe zijn grote levenswerk genoemd kan worden. Ik kon hem daarmee danken namens allen die van hem leren en geleerd hebben, in groot ontzag en diepe waardering. Bij ons afscheid wuifde hij mij uit met de woorden Happy Not Only! Het was een waardig, verwarmend en blij makend vaarwel.

De toegankelijkheid van dit gedachtengoed

Ik vind het fijn om deze grote ervaring met je te delen en geef de inspiratie, kennis (‘weten’) en kunde die eruit voort is gekomen graag door. Heb je een wens, vraag, idee of suggestie bij, dan hoor ik dat graag van je: info@hetwil.nl. Op mijn website is Eugene als spreker te zien in de Het Wil Film. Een Engelstalige ode staat op www.eugenegendlin.com.
Hartelijke groet, tot snel en…Happy Not Only!

Frans

PS: Eugene Gendlin (plaatselijk beter bekend als ‘professore Gendlino’) bekleedde sinds 2006 meerdere ere-professoraten aan de UMPV – inderdaad zijn dat er volgens sommigen minstens drie te veel. In 2011 ontving hij de onderscheidingen behorend bij het ereburgerschap van Marfrano di Pietro Ventosa. Dit omvat tevens de wijnvelden van Fabricio, hoewel deze daar zelf tamelijk anders over denkt.

Gene Gendlin overleden


Een herinnering aan Eugene Gendlin door Aaffien de Vries

De manier waarop hij contact maakte, luisterde, je zag en hoorde, humor en licht inbracht, en waarde toekende aan alles wat je zei óf niet zei – dat was heel bijzonder.

Op 1 mei is Eugene Gendlin overleden in zijn woonplaats SpringValley (NY). Hij is 90 jaar geworden.

Gendlins’ werk als grondlegger van Focusing

Gendlin is de grondleger van de ‘filosofie van het Impliciete’ en de praktijk van ‘Focusing’. Voor zijn baanbrekend werk in zowel de filosofie als de psychologie heeft hij vele onderscheidingen gekregen. Met de praktijk van Focusing heeft hij een brug gemaakt tussen theorie en de praktijk van alledag. Focusing is de zelfhulpmethode waarmee iedereen terug in contact kan komen met het innerlijke proces dat we allemaal zijn. Het proces dat zich op een natuurlijke wijze in de richting wil bewegen van een ‘goed en vervullend leven’ maar dat op vele manieren geblokkeerd kan zijn geraakt. Focusing maakt emotionele heling en groei mogelijk, niet alleen in individuen maar ook binnen relaties en in leefgemeenschappen. Het focusproces is een acultureel proces en maakt interculturele uitwisseling mogelijk en vruchtbaar. Het biedt daarmee zicht op een hoopvolle toekomst voor mens en wereld.

Focusing inbedden tussen losheid en structuur

Gendlin was een groot voorstander van het zelf aanleren van focussen en bemoedigde iedereen om het op zijn of haar beurt ook weer door te geven aan anderen. Vanaf de beginjaren (1970) in Chicago heeft het focussen zich verspreid over alle continenten, zowel binnen de professionele setting als in de meer persoonlijke sfeer. Gendlin heeft er altijd voor gewaakt dat focussen vastgelegd zou worden in protocollen. Het innerlijk levend proces is te gecompliceerd (en te rijk) om door wat voor protocol dan ook in banen geleid te kunnen worden. Datzelfde geldt wat Gendlin betreft voor organisaties. Je hebt organisatie nodig om te voorkomen dat het verwaterd maar het is ook een risico, het risico namelijk dat je het verstikt in strikte regels.

Gendlins’ werk als filosoof

Met name zijn werk rond Focusing is bij een breed publiek bekend geworden. Hoewel hij op unieke wijze een verbinding heeft gemaakt met de psychologie was Gendlin toch in eerste en laatste instantie filosoof. Zijn ‘Filosofie van het Impliciete’ waar Focusing in is ingebed heeft hij verwoord in zijn boek ‘A Process Model’. Zelf beschouwde hij echter zijn eerdere boek ‘Experiencing and the Creation of Meaning’ als zijn belangrijkste werk.

De vriendelijkheid en het resultaat van Focusing

Voor mij persoonlijk waren het de vriendelijkheid en het direct voelbare resultaat die mijn belangstelling wekten na een eerste focussessie. Ook heb ik het zo bijzonder gevonden hoe je, zelfs na een hele korte training, al zelf focussend kunt luisteren naar een ander en daar zichtbaar resultaat van hebt. In de loop van de jaren ben ik meer een meer onder de indruk geraakt van het immense potentieel aan ontwikkeling dat Focusing opent.

Ervaring als onderdeel van de filosofie van het impliciete

Met de filosofie waarin de praktijk van Focusing is ingebouwd ging dat anders. Het heeft mij jaren gekost om iets te gaan begrijpen van Gendlin’s filosofische concepten – die geen theoretische concepten blijken te zijn. Ik meende altijd dat Gendlin geen begenadigd schrijver was. Uiteindelijk ontdekte ik echter dat niet hij een slechte schrijver was, maar ík een slechte lezer. De filosofie van het impliciete is niet conceptueel te begrijpen, de ervaring maakt er inherent onderdeel van uit. Denken en voelen zijn door hem op unieke wijze bijeengebracht.

Zijn persoonlijkheid

Gene Gendlin was een bijzondere persoonlijkheid. Ik herinner mij mijn eerste ontmoeting met hem in 1998. Zijn verschijning viel me eerlijk gezegd wel een beetje tegen. Hij was niet een man die bij binnenkomst meteen indruk maakte. Ook niet een man die zich erg druk maakte over decorum. Maar was je eenmaal in contact met hem dan ….ja dan …  De manier waarop hij contact maakte, luisterde, je zag en hoorde, humor en licht inbracht, en waarde toekende aan alles wat je zei óf niet zei – dat was heel bijzonder. Het was bijzonder omdat hij daarmee ruimte wist te maken voor wat er verder wilde komen, woorden of tranen of stilte of wat dan ook, in ieder geval iets wat van wezenlijk belang is. Een contact met Gene Gendlin is iets dat de meeste mensen lang bijblijft.

Een laatste contact 

In september was ik in de gelegenheid Gene nog eens bezoeken en ik herinner me hoe oud en fragiel hij was geworden. Hij bleek veel vergeten maar af en toe ook heel helder te zijn. In de veronderstelling dat hij dat leuk zou vinden vertelde ik hem dat ik een presentatie had gegeven  over ‘Obedience Patterns’ (‘gehoorzaamheidspatronen’). Dit begrip is door hem benoemd en beschreven en blijkt vaak in de weg te staan van het innerlijke levensproces. ‘Ik weet het niet meer’,  zie hij toen. Even was het stil, ik wist ook niet zo goed wat nu te zeggen, en toen zei hij: “Maar … ik ben tegen!”  De herinnering aan de glinsterende traan in zijn ogen en zijn wuivende hand bij het afscheid ontroert me nog steeds.

Een ode aan zijn werk

Ik voel me dankbaar dat ik kennis heb mogen maken met hem en zijn werk dat mijn leven zo heeft verrijkt. Ik wil dit, vanuit volle overtuiging en met veel plezier verder dragen. Ik ervaar dat als mijn bescheiden bijdrage aan een betere wereld, een wereld waarin iedereen mee mag doen en ieders inbreng van belang is. In mijn laatste blog heb ik een mooie beschrijving opgenomen van zijn leven en werk zoals dat enkele jaren geleden is gemaakt door Erna de Bruijn en Christine Langeveld.
Wie zijn volledige biografie wil lezen kan ik verwijzen naar de In-Memoriam-site die is geopend door het International Focusing Institute. Hier vind je eveneens foto’s, herinneringen en afscheidswoorden van vrienden, bekenden, leerlingen en collega’s. Ook is het mogelijk daar zelf iets te posten.  http://www.eugenegendlin.com

Aaffien de Vries